Καβαφικό

Διαβάζω στις σημερινές «Υποθέσεις» τού Παντελή Μπουκάλα πόσο ωραία έχει περιγράψει, ήδη από εκατό χρόνια πριν, ο Κ. Π. Καφάφης τις διαχρονικές νεοπλουτίστικες συμπεριφορές στην πολιτική. Αντιγράφω:

Ακούμε λοιπόν στο καβαφικό ποίημα το παράπονο ενός προύχοντα, που έχει βέβαια «κάμπους με σιτάρι, ζώα, καρποφόρα δένδρα» και «πατρικό, γεμάτο ρούχα κ’ έπιπλα πολύτιμα, κι ασημικό», έκανε όμως ένα μέγα λάθος ο «κουτός»: πήρε την άστοχη απόφαση «στο κόμμα να μπλεχθεί της Αννας», η οποία ηττήθηκε από τον «κυρ Γιάννη» Καντακουζηνό. Και πια, ο προύχοντάς μας φοβάται ότι θα χάσει όλη του την περιουσία, ποιος, αυτός «που το είχε σκοπό να πάει με του κυρ Γιάννη / το μέρος! Και θα το ’καμνε», αλλά τον τύλιξε «την τελευταία στιγμή» ένας δεσπότης, «με την ιερατική του επιβολή», κυρίως δε «με τες υποσχέσεις του, και τες βλακείες».

Η «κομματική προσαρμοστικότητα» του προύχοντα πάντως, ο ιδεολογικός του χαμαιλεοντισμός, προαναγγέλλει την «ευλυγισία» ενός άλλου τυχοδιώκτη, ο οποίος, στο καβαφικό ποίημα «Ας φρόντιζαν» του 1930, απαθανατίζεται σαν «κάτοχος της ελληνικής θαυμάσιος» και «μπασμένος κάμποσο και στα διοικητικά», και ο οποίος, «Για να υπηρετήσει την προσφιλή πατρίδα του» λοιπόν (πάντοτε η πατρίς, πάντοτε το χρέος), δεν έχει δυσκολία να κάνει τη συνείδησή του λάστιχο: «Θ’ απευθυνθώ προς τον Ζαβίνα πρώτα, / κι αν ο μωρός αυτός δεν μ’ εκτιμήσει, / θα πάγω στον αντίπαλό του, τον Γρυπό. / Κι αν ο ηλίθιος κι αυτός δεν με προσλάβει, / πηγαίνω παρευθύς στον Υρκανό». Δεν θα μπορούσαμε να βρούμε παραστατικότερη προσωπογραφία ενός αποφασισμένου «αναποφάσιστου», ενός οπορτουνιστή, ώστε με αυτήν σαν πρότυπο να ελέγξουμε τη δράση και τη συμπεριφορά των καιροσκόπων (λαϊκιστί λαμόγια ή λοβιτουρατζήδες και αγγλιστί golden boys) που μας τριγυρίζουν, μας κυβερνούν ή, ήμαρτον Κύριε, μας ποιμαίνουν.