Της Ελλάδος παιδιά

Η σημερινή ημέρα συνδέεται μέσα μου με ποικίλες αναμνήσεις. Και πρώτα απ'όλα με τις παρελάσεις στο Λύκειο. Η αρχή γινόταν λίγες εβδομάδες πριν με την επιλογή τής ομάδας παρέλασης. Όσοι είχαν μακρύ μαλλί, ή γενικότερα αντισυμβατικό κούρεμα, αποκλειόταν με παρέμβαση του Λυκειάρχη: «Γιάννη, παιδί μου, θέλεις τόσο πολύ να κάνεις παρέλαση; Τι να τρέχεις τώρα με πρόβες, στολές, έξοδα, ιστορίες. Μια άλλη φορά.». Οι πρόβες ήταν φυσικά μια καλή ευκαιρία να γλιτώσουμε βαρετά μαθήματα, να κάνουμε χαβαλέ με τους μπροστινούς, ή τους αποπίσω, και να κοροϊδέψουμε τους τυμπανιστές που δεν ήξεραν την τύφλα τους. Μεγάλο γεγονός ήταν και η γενική πρόβα στην παραλία (όπου γίνεται και η κανονική παρέλαση) με όλα τα σχολεία. Τότε μάλιστα χάναμε σχεδόν ολόκληρη ημέρα από τα μαθήματα, και μπορούσαμε μετά να κοπροσκυλιάσουμε στα ηλεκτρονικά ή στα καφέ. Αλλά η ίδια η παρέλαση δε συγκρινόταν με τίποτα. Όλα τα κορίτσια τής πόλης στη σειρά με ωραία πουκαμισάκια και φουστίτσες, συνήθως κοντές, δεν είναι κάτι που έβλεπες κάθε μέρα. Καμάρωναν βέβαια μετά οι γονείς μας και δώστου την επομένη να τρέχουν σε όλα τα φωτογραφεία για να βρουν τις λιγοστές φωτογραφίες όπου ήμασταν και εμείς μέσα. Την καλύτερη φωτογραφία, πάντως, με τους φίλους μου εκείνης της περιόδου την έβγαλε η μητέρα μου μετά από μια τέτοια παρέλαση. Ήταν μια φωτογραφία όπου τα βλέμματά μας συμπύκνωναν την ελπίδα και βαρεμάρα, ταυτόχρονα, της ηλικίας μας.

Από το Γυμνάσιο, πάλι, θυμάμαι διαφορετικά πράγματα. Θυμάμαι τις μηχανορραφίες τής γυμνάστριας, της οποίας ο βαθμός καθόριζε ποιος θα βγει σημαιοφόρος. Ήταν οι εποχές που οι γονείς μας νοιάζονταν για τους βαθμούς πολύ παραπάνω από εμάς. Ήμουν περίεργος βέβαια για όσα μαθαίναμε, και πολλά τα παρακολουθούσα με πραγματικό ενδιαφέρον, τίποτε όμως δε συγκρινόταν με τη μακριά γαϊδούρα που παίζαμε στο διάλειμμα.

Και φτάνω στο Δημοτικό, στα βαθύτερα απωθημένα τής μνήμης μου. Ήταν γύρω στο '90, κι όμως οι εθνικιστικές γιορτές στις επετείους με τα μεγαλόσχημα ποιήματα που απαγγέλαμε, η αματοβαμμένη ιστορία που μας έβαζαν να αποστηθίζουμε, οι διηγήσεις κάποιων δασκάλων που πέρασαν την κατοχή, όλα συνέκλιναν σε ένα συμπέρασμα: πόσο κακοί ήταν οι εχθροί που μας επιτέθηκαν: Ιταλοί, Γερμανοί, Βούλγαροι, αλλά κυρίως οι Τούρκοι. Θυμάμαι ένα συμμαθητή μου να απαγγέλει ποίημα όπου δήλωνε περήφανος για την πατρίδα του και έτοιμος να πεθάνει γι'αυτήν στον πόλεμο. Εγώ όμως δεν ήθελα να πεθάνω, δεν ήθελα να γίνει πόλεμος, αλλά ντρεπόμουν για τη δειλεία μου και δεν το έλεγα σε κανέναν.

Το τραύμα που μου άφησαν αυτές οι γιορτές το διαπίστωσα πολύ αργότερα, όταν βρέθηκα σε ένα πανεπιστήμιο των ΗΠΑ για σπουδές. Οι εκεί Έλληνες είχαν καλές σχέσεις με αρκετούς Τούρκους, και μάλιστα συχνά οργάνωναν από κοινού events. Εγώ ήμουν στην αρχή πολύ επιφυλλακτικός, φοβόμουν να τους πλησιάσω. Μου είχε μείνει η εικόνα τού Τούρκου με το μακρύ μουστάκι να με κοιτάει απειλητικά κρατώντας τη χατζάρα του. Γρήγορα βέβαια κατάλαβα ότι από όλους τους λαούς αυτοί είναι οι πιο κοντινοί με εμάς σε νοοτροπία και ψυχοσύνθεση. Και κατέληξα να συγκατοικήσω για ένα χρόνο με Τούρκο και να συνδιοργανώσω για ένα χρόνο εβδομαδιαίες προβολές ταινιών με δύο άλλους Τούρκους, έναν Ιρανό και μια Ρουμάνα. Η αρχική μου πάντως επιφύλλαξη είναι αυτό για το οποίο ντρέπομαι περισσότερο στη ζωή μου. Και δε θα ήθελα καθόλου τα παιδιά μου να διδαχθούν την ίδια αιματοβαμμένη ιστορία.